Erməni çətələri və onların işbirlikçiləri February– June 1918 tarixində Güney Azərbaycanin Urmiye, Xoy, Salmas, köhnə şəhər vs kimin şəhərlərin Türklərə Qarşı bir soyqırım gərçəkləşdirmişlər.
Tarixsəl Erməni Qırğınları yanlız Quzey Azərbaycan Türkləri və Türkiyə yox bəlkə Güney Azərbaycan Türklərində amaclamışdır.
Güney Azərbaycan’da Türk Soyqırımı iran’da Türk dövlətçilik gələnəyinin ortadan Qalxması və Fars Egemənliğinin başlamasıyla Eş zamanlı olduğu üçün bugünədək Gündəmə gəlməmişdir.
I. Dünya Savaşı sırasında Güney Azərbaycanın Batısında Osmanli Dövlətilə sınır olan Urmiye, Salmas, Xoy kimin Türk bölgələri Ermənı və Asuri Silahli çətələrının amacı olaraq bir Xırıstıyan Dövlət yaranması üçün minlərcə Türkə Qarşı Qırğın gərçəkləşmişdir.
Rus Ordusu 1917’də Savaşdan çəlilincə Silahlarini Erməni və Asuri çətələrinə bıraxaraq Türk Qırığınının yaşanmasına dolaylı olaraq dəstək olmuşlar, Rusların dışında ingiliz və Amerika’nin Urmiye Başkonsolosu və Başmisoner Dr. Shed’in də yardımıyla böyük bir Ordu oluşduraraq Güney Azərbaycanin Urmiye, Salmas, Xoy və Batı Bölgələrinə Saldırıb bir Türk Soyqırımı yaşadmışlar. Erməni və Asuri Silahli çətələri bu Qırğından sonra 24 saat içində Urmiye şəhərinin boşaltılmasını istəmişlər və ötə yandan Salams şəhərinə keçərək eyni Türk və Müsəlman soyqırımını gərçəkləşdirmişlər.
Osmanlı’dan Qaçan 12000 Ailə Cilov, 2000 Ailə Yerli Erməni – Asuri və 5000 İrəvan Ermənisi, 800 Rus və 72 Fransız Subayı Əmrindəki 20 min kişilik Denəyimli və Donanımlı Ordu, rus Başkonsolosu Nikitin və ABD Başkonsolosu Shed’in siyasi yardımı və Gizli Fransız – ingiliz Dəstəyilə yerlı Türk – Müsəlman insanları öldürüb və bir Xırıstıyan Dövlət Xəyalıyla bir Türk Soyqırımı gərçəkləşdirmişlər.
February 1918’dən June 1918’ə qədər ən azı 130.000 Türk və Müsəlman Erməni və Asuri silahli çətələri tərəfindən Öldürülmüşdür. Silahli Erməni və Asuri çətələrin Amacı bölgədki Osmanlı birliklərinin bu bölgədə iləriləməsini əngəlləmək və Dış güclər yardımıyla bir Erməni Dövləti qurmaq olmuşdur. Bu Qorxunx Türk – Müsəlman Soyqırımı yaşandıqdan sonra June 1918’də Osmanlı Ordusu Güney Azərbaycan’nın adı keçdiği bölgələrı Silahli Erməni və Asuri çətələrindən Arındırmışdır və Tarixsəl Qaynaqlarda yer aldığı kimin bölgədə ki Türklər Osmanlı Əsgərlərini Dil –kimlik baxımından özlərınə yaxın saydıqları üçün onları yaxşı qarşılamışlar.
