اورمیه- نمونه کارت‌های دعوت عروسی به زبان تورکی

نمونه اعلامیه فوت به زبان تورکی در اورمیه

متن ترکی اعلامیه فوت:

یاس تۆره‌نی

فلک وۇردۇ سوْندۇ  چیراغیم منیم

کسیلدی دۆنیادان ایاغیم منیم

خوش گلمیسیز مسجیده سیز قۇناقلار

فاتحه‌سیز گئتمه‌سین قۇناغیم منیم

آتا اؤلۆمۆنۆن قارا خبری هر کسین اۆره‌یینی آجیدارمیش، تانری آتالارا قیماسین دئیه، اۆره‌ک دوْلۇ حۇزۆنله بۆتۆن قوْهۇم، تانیش و دوْستلارین حوْضۇرۇنا چاتدیریلیر.

رحمتلی...

....آتاسی

...قارداشی

...قایناتاسی

رحمتلینین دۆنیادان کؤچدۆیۆنۆن بیرینجی ایلی‌(نه) گؤره یاس تۆره‌نی قۇرۇلۇبدۇر.

پنجشنبه، ۹۵/۱۱/۷ ساعات ۵-۳، حاجی قاضی مسجیدی

آدرس: اۇرمیه- مطهری خیاوانی- کیشمیش میدانی

خانیملار همن ساعات‌دا یکانلی‌لارین زینبیه‌سینده اوْتۇراجاقلار

آدرس: درویش‌لر کۆچه‌سی- حاج عبدالله مسجیدی‌نین اۆزه‌به‌اۆزۆ

حوْضۆرۇنۇز اوْ رحمتلی‌نین روْحۇنۇ شاد، عایله‌سینین اۆره‌یینه تۇختاقلیق باغشلایاجاقدیر.

اؤنجه‌دن هامی تۆره‌نیمیزه قاتیلیب، باش‌ساغلیغی وئرنلردن اؤز میننتدارلیغیمیزی بیلدیریریک.

...و ... عایله‌لری

و بۆتۆن قوْهۇم، تانیش و دوْستلاریمیز طرفیندن

(مزار اۆستۆ مراسیمی ساعات ۲ده، باغ‌رضواندا ۵۱‌جی قطعه‌ده اوْلاجاقدیر)

نمونه‌ای از کارتهای عروسی چاپ شده به زبان ترکی در شهر اورمیه

اومود اورمولو

در بالا 2 نمونه از جدیدترین کارت های عروسی چاپ شده به زبان ترکی در شهر اورمیه را مشاهده می کنید، هر دوی کارتهای عروسی ترکی بنا به تاریخشان در سال 1392 می باشد و نشان از جدید بودن کارت هاست.

متن ترکی کارت عروسی اول:

گؤزه‌للیک لری یارادان تانرینین آدیلا

بۏیانسین حنایا بارماغین، الین

اۏغلۇنۇز به‌ی اۏلسۇن قیزینیز گلین

چاغیرساق بۇ ائوه گئنه ده گلین

اۏغلان تۏیۇمۇزا قیز تۏیۇمۇزا

چاغ: گۆلن آیینین بئشی جۆما آخشامی گۆنۆ ساعات یئددیدن سیزین قۇللۇغۇنۇز داییق آخشام یئمه‌یی اۆچۆن 92/02/05

ایزلیک: شیخ شلتوت بلواریندا، گلستان خیاوانین 16 مینجی کوچه سینده ایلک 8 متیر لییینده. عباس جینابلارینین شخصی ائوی 

متن ترکی کارت عروسی دوم:

سئوگی باغیشلایان تانری آدی ایله

سئوگیلیم عئشق اۏلماسا وارلیق بۆتۆن افسانه‌دیر

عئشقدن محرۇم اۏلان اینسانلیغا بیگانه‌دیر

سئوینج دۏلۇ اؤره‌ک مین حیاتا باشلاییرلارسیز

حؤرمتلی قۏناقلارین یۏللارینی گؤزلۆرۆک

اۏلسۇن کی آیدینلیق گتیریب سئوینج آپاراسیز.

گؤرۆشۆمۆز: یکشنبه گۆنۆ 92/03/12

ساعات: 7’دن شام صرفی اۆچۆن 

ایزلیک: اورمو/ بالانیج جاده‌سی نین 4 کیلومتری‌سی 

چندین کلمه ترکی مرتبط با مراسم ازدواج و عروسی:

آداخلی(Adaxlı): نامزد شده

اۏخۇندۇ(Oxundu)= دعوتنامه، کارت دعوت

ایلایگۆن(İlaygün)= تاریخ،مورخه

ائلچی(Elçi)= خواستگار

ائولنمه تؤره‌نی(Evlənmə törəni)= مراسم ازدواج

ائولنمه(Evlənmə)= ازدواج

باشلیق(Başlıq)= شیربها

تاپاناق(Tapanaq)= آدرس

تؤره(Törə)= آئیین

تؤره‌ن(Törən)= مراسم

تۏی ائوی(Toy evi)= تالار عروسی

تۏی(Toy)= جشن، ضیافت با غذا، جشن عروسی 

چاغریلی(Çağrılı)= مدعو، دعوت شده

چاغریلیق(Çağrılıq)= کارت دعوت

دۆرۆ(Dürü)= هدیه‌ای که در بخچه و یا بسته که به عروس داده میشود.

سئوی(Sevi)= دوست

شنلیک(Şənlik)= شادمانی

شؤلن(Şölən)= مهمانی، ولیمه، ضیافت همراه غذا، ضیافت دینی

قالین(Qalın)= جهیزیه

قۇتلۇ(Qutlu)= مبارک، مسعود

قۏناقلیق(Qonaqlıq) =مهمانی 

کبین(Kəbin)= مهریه

کۆره‌کن(Kürəkən)= داماد

گلین(Gəlin)= عروس

گؤزله‌مک(Gözləmək)= منتشر شخصی معین و چیز مشخص بودن، چشم به راه

یاشام(Yaşam)= زندگی، حیات

اگر شما نیز در هر کجای این جغرافیا زندگی می کنید و دارای چنین کارتهای عروسی چاپ شده ترکی می باشید میتوانید کارت عروسیتان را برای ما ارسال کنید تا در صورت خواست با نام خودتان در وبلاگ تورکولوژی اورمیه منتشر گردد. هدف ما بسط فرهنگ و زبان ترکی می باشد.

فاطما موختارووا، خواننده برجسته اوپرا، متولد اورمیه، از پدری ترک و مادری تاتار

 مئهران باهارلی

فاطما ستاروونا موختارووا خواننده اوپرا (مئزو سوپرانو) در اتحاد جماهیر شوروی؛ متولد ٢٦ مارس ١٨٩٦ در شهر اورمیه، آزربایجان، ایران؛ متوفی ١٩ اكتبر ١٩٧٢، باكو، رسپوبلیكای آزربایجان، اتحاد جماهیر شوروی؛ هنرمند افتخاری رسپوبلیكای گرجستان و هنرمند مردمی رسپوبلیكای آزربایجان بود.

 فاطما موختارووا در شهر اورمیه آزربایجان در شمال غرب ایران متولد شد (اكنون استان آزربایجان غربی). پدر وی یك ترك اورمیه ای بنام عباس ریضایئف و مادر وی یك تاتار لیپكا بنام سارا حسه‌نئویچ بود. مدت كوتاهی پس از تولد وی، خانواده او به روسیه تزاری مهاجرت و در ناحیه روستو دون ساكن شدند. در سال ١٩٠١ پدر موختارووا كه یك خواننده خیابانی بود، در سن ٢٨ سالگی، هنگامی كه فاطما سه ساله بود، به سبب بیماری سل فوت كرد. پس از فوت وی مادر موختارووا، با یك ترك مهاجر دیگر از ایران بنام ستار موختاروو كه نوازنده ارگ خیابانی بود ازدواج نمود. خانواده موختارووا كه در فقر و شرایط اقتصادی بسیار بدی بسر می بردند و ناچارا از یك شهر روسیه به شهر دیگری حركت می كردند، نهایتا در سال ١٩١٠ در شهر ساراتوو ساكن شدند. مادر موختارووا، همواره فاطمای جوان را به آموختن از خوانندگان خیابانی ترغیب می كرد. موختارووا در این دوره با نام هنری كاتیا و ملبس به لباسهای ملی اوكراییئی در مشایعت یك ارگ خیابانی و آكوردئون و تمبورین در خیابانهای شهرهای گوناگون ولگا و تفلیس اجرای موسیقی می كرد. یكبار به هنگام خواندن در مجاورت یك كارخانه، شخصی به اسم لیدییا روسلانووا كه از خوانندگی موختارووا به شدت تحت تاثیر قرار گرفته بود، نامه ای را به وی داد كه در آن همه پولی را به همراه داشت قرار داده بود.

 استعداد موختارووا دقت یك روزنامه نگار به اسم آرخانگئلسكی در روزنامه  محلی ساراتووسكی وئستنیك را به خود جلب كرد و باعث چاپ سری مقالاتی به قلم وی در باره كاتیا موختارووای جوان و با استعداد گردید. پس از انتشار این سری مقالات، مختارووا مورد حمایت و تربیت كامئنسكی نوازنده چئللو، فرزند دیوای اوپرای روسیه مارییا كامئنسكایا قرار گرفت. اما نام غیر روسی-مسلمان تبار موختارووای وی باعث می شد كه او خود را مانند یك خدمتكار كه فقط مجاز به كسب تخصص در مورد میز شام و مجبور به سرگرم كردن طبقه اشراف با خوانندگی خود، هنگامی كه به دیدار می آمدند و احتیاج به سرگرمی داشتند حس كند. مختارووا كه از این طرز وضعیت آزرده شده بود، ملك كامئنسكی را ترك كرد و به دادن كنسرتهای خیریه در شهرها و قصبه های ولایت ساراتو ادامه داد. با این كار نیز، پس اندازی برای تحصیلات موسیقی خود در آینده اندوخت. موختارووا در سال ١٩١٢ تلاش نمود كه به كنسرواتوار تازه تاسیس شده ساراتو پذیرفته شود. اما به علت دامنه كمتر از یك اوكتاوی صدای وی كه به علت خوانندگی در هوای سرد خشن شده بود، به كنسرواتووار پذیرفته نشد. با اینهمه این اقدام باعث كشف شدن وی توسط خواننده برجسته اوپرا میخاییل مئدوئدئو شد و او تصمیم گرفت كه موختارووای جوان را تربیت كرده و مشكل صدای وی را در ظرف دو هفته برطرف سازد. پس از آن فاطما موختارووا به كنسرواتووار پذیرفته شد و در میان نخستین دانشخویان كنسرواتووار ساراتو قرار گرفت.

 موختارووا  در این هنگام با والدین خود زندگی می كرد و هر چند آیئن نامه كنسرواتور به وی اجازه نمی داد، با اینهمه او با دادن كنسرتها در شهرهای مختلف امپراتوری روسیه از والدین خود حمایت مالی می نمود. در طول یكی از این كنسرتها در سال ١٩١٣ وی در شهر باكو خواننده اپرا حوسئینقولو سارابسكی (اصلا از آزربایجان ایران) را ملاقات نمود. سارابكسی كه به مورد موختارووا سمپاتی داشت، مورتوضا موختاروف از اعیان نفتی باكو، را متقاعد كرد كه از مجادله این خواننده جوان حمایت مالی نماید.

 نخستین اجرای حرفه ای موختارووا در نمایش "مراكز فرماندهی شاهزاده متییو" در تئاتر شهر ساراتوو بود. بعد از فارغ التحصیل شدن از كنسرواتوار در سال ١٩١٤، با یك وكیل مقیم ساراتوو بنام آلئكساندر مالینین ازدواج كرد و از وی صاحب دختری بنام لئیلا شد. مدت كوتاهی پس از آن به مسكو رفت و در آنجا به واسطه برادر شوهرش بوریس مالینین، موفق به اجرای آدیشینی در مقابل فئودور شالیاپین و سپس سرگئی زیمین شد. متعاقب آن موختارووا پیشنهاد كار برای اپرای زیمین را قبول كرد و در اپرای زیمین مسكو به همراهی شالیاپین در اپرای بوریس گودونوف، فاوست، قدرت دوست، جودیت، زندگی برای تزار، ... ایفای نقش نمود. همچنین به تمرین برای ظاهر شدن در نقش كارمئن پرداخت كه بعدها برجسته ترین نقش وی در اپرا شد. در سال ١٩١٨ موختارووا به ساراتوو بازگشت و با گروهی از سولیستهای جوان به عرضه كارمئن در تئاتر اوپرای ساراتووآستراخان، روستوو.... پرداخت. سپس برای نیروهای مستقر در پایگاه نیروی دریائی در آزوف ایفای نقش كرد.

 پس از انقلاب اكتبر روسیه، موختارووا در تئاترهای گوناگونی در اوكرائین و ناحیه ولگا و قفقاز جنوبی اجرای نقش نمود (خاركوف، كیئف، اودئسا، باكو، تفلیس، سوئردلووسك، پئرم، قازان مسكو، سن پترزبورگ، ...). روزنامه های آن دوره، دقتها را به طبیعی بودن غیرمعمول موختارووا و اجرای بسیار احساسی نقش كارمئن توسط او جلب می كردند. "وی دارای صدائی مخملین و قدرت ایفای برجسته ای بود. موختارووا استعداد صدائی خود را با هوشمندی با بازیگری گرم خود تركیب می نمود. هر حركت او، هر قدم وی در صحنه، هر جمله ای كه بر زبان می آورد، مهر هنری ذاتی را بر خود داشت. وی به مدت ٤٠ سال موزیك و صحنه هائی منحصر به فرد آفریده است كه همه آنها از كلیشهای معمولی اپرا وارسته اند". موختارروا در سال ١٩٣٦ عنوان هنرمند افتخاری گرجستان را كسب كرد. وی در سال ١٩٣٨ به باكو دعوت شد و به كار در تئاتر باله و اوپرای آكادمیك دولتی آزربایجان آغاز نمود. وی كه در شهرهای متعدد شوروی مانند مسكو، سنت پترزبورگ، قازان، خاركف، كیف، اودسا، ...  به عنوان اجرا كننده شاهكارهای كلاسیك اروپای غربی و روسیه در صحنه های مختلف مشهور شده بود، در نقشهائی چون عذرا (نیظامی)، مارفا و مارینا (خوانشینا از موسورقسكی)، لییوباشا، باهار (عروس تزار، دختر برفی از نیكولائی ریمسكی-كورساكوف)، آمنئریس، آئوزچئنا، مادالئنا (آیدا، تروبادور و ریگولئتتو از گییوسئپ وئردی، مارتا، سولوخا، دالیلا، اورترود، شارلوت، گرونیا (كشتی جنگی پوتئمكین)، نیگال اوممی (زاگموك)،  و غیره ظاهر شد. با اینهمه اوج خلاقیت موختارووا تك خوانی وی در نقش كارمئن است. برودسكی، اجرای كارمئن توسط موختارووا را "بهترین اجرا در دنیای كارمئن" توصیف كرده است. موختارووا در سال ١٩٤٠ عنوان هنرمند مردم آزربایجان و در سال ١٩٦٤ بنر سرخ را دریافت نمود. موختارروا در سال ١٩٥٤ صحنه را ترك كرد، اما به تربیت آزربایجانیان جوان خواننده اپرا ادامه داد. آخرین اجرای وی در تئاتر باله و اپرای تفلیس در سال ١٩٥٤ بود.

تركیب جمعیتی- ملی شهر اورمیه و حومه آن در سال ١٨٦٩ بنا به یك دائره المعارف انگلیسی

مئهران باهارلی

رومیك سركزیانس، در پیج خود متنی مربوط به تركیب جمعیتی اورمیه در سال ١٨٦٩ را داده است (١). به گفته وی این متن از یك دائره المعارف انگلیسی چاپ شده در آن زمان گرفته شده است. همانگونه كه معلوم است میسیونرهای مسیحیی و هئیتهای سیاسی اروپائی در دوره مذكور، حضور بسیار موثر و فعالی در غرب آزربایجان داشتند و به ویژه علاقه مند به تركیب جمعیتی-ملی و مهندسی آن داشته اند. با این وصف می توان گفت كه آمار مذكور تصویری كمابیش قابل قبول از تركیب جمعیتی-ملی اورمیه و پیرامون آن در سالهای مذكور را بدست می دهد. با بررسی این آمار معلوم می شود كه خلق ترك نزدیك به ٩٢ در صد جمعیت شهر اورمیه  و ٦٥ درصد پیرامون آن را تشكیل می داده است.

متن دائره المعارف انگلیسی:

The district has a population of about 125,000 inhabitants of which 31,500 belong to the town of Urmia and 93,500 to the 360 villages.

 The country population is composed of 4 Armenian villages, with 1000 inhabitants; 90 Nestorian villages with about 20000 inhabitants, of whom from 1500 to 2000 are Catholic Chaldeans; 30 villages of Koords (Sunnite Mohammedans), [with] 7,500 inhabitants; 215 Turkish villages (Shiite Mohammedans), [with] 60,000 inhabitants; 21 villages with a mixed population of Chaldees, Armenians, and Mohammedans, [with] 6,000 inhabitants.

The town of Urmia numbers 200 Catholic Chaldees; 600 Nestorian Chaldees; 1000 Israelites; 1500 Sunnites and 28[000] Shiites.

 تحلیل آمار داده شده:

 طبق این منبع جمعیت كل ناحیه اورمیه ١٢٥٠٠٠ نفر، شامل ٩٣٥٠٠ نفر در حومه (مركب از ٣٦٠ روستا) و ٣١٥٠٠ نفر در خود شهر بوده است.  جمعیت شهر اورمیه در متن انگلیسی احتمالا در خطای تایپی و به سبب شباهت اعداد ٣ و ٥ انگلیسی به ٨ انگلیسی به صورت ٨١٨٠٠ ثبت شده كه نادرست است. جمعیت صحیح ٣١٥٠٠ با كم كردن جمعیت حومه ٩٣٥٠٠ از جمعیت كل ١٢٥٠٠٠ بدست می آید.

 در شهر اورمیه آسوریها مركب از ٢٠٠ كلدانی كاتولیك و ٦٠٠ نستوری، جمعا ٨٠٠ نفر بوده اند. یهودیان و یا اسرائیلیتها ١٠٠٠ نفر ذكر شده اند.

 سنیان شهر اورمیه ١٥٠٠ نفر داده شده اند كه محتملا همه تركان سنی بوده اند. تا سالهای اخیر تركهای سنی اورمیه، سلماس و .... در آمارها به صورت كرد نشان داده می شدند. علاوه بر آن در تمام قرن نوزده تا نیمه دوم قرن بیستم شهر اورمیه دارای اهالی كرد قابل ذكری نبوده است. در طول این دوره طولانی حضور كردان در این تاریخ این شهر به صورت مهاجمین  و محاصره كنندگان شهر، در دوره های شیخ عبیدالله، سیمیتقو، حكومت ملی آزربایجان، ... بوده است. جمعیت كرد داخل شهر، پدیده ای ناشی از مهاجرت در سالهای بعد از انقلاب اسلامی است. با اینهمه ما نصف ١٥٠٠ سنی مربوطه را ترك و نیمه دیگر آن را كرد قلمداد كردیم.

 جمعیت شیعیان (ترك) شهر ٢٨ نفر ذكر شده كه اشتباه تایپی است و صحیح آن ٢٨٠٠٠ است. در این آمار قزلباشان و یا علویان ترك محتملا به سبب آنكه در تركیب شیعیان آمده اند، جداگانه ذكر نشده اند.

 در حومه شهر، تعداد ارمنیان ١٠٠٠ نفر (در ٤ روستا)، آسوریان ٢٠٠٠٠ نفر كه بین ١٥٠٠ تا ٢٠٠٠ نفر آنها كلدانی كاتولیك بوده اند، كردها ٧٥٠٠ (در ٣٠ روستا) و تركها ٦٠٠٠٠ نفر (در ٢١٥) روستا آمده است.

 ٢١ روستا با جمعیت كل ٦٠٠٠ نفر نیز روستاهائی با تركیب جمعیتی مختلط از آسوری كلدانی، ارمنی و محمدی ذكر شده است. از آنجائیكه محمدی هم شامل ترك و هم كرد می تواند باشد، ما جمعیت ٦٠٠٠ نفر مذكور را بین چهار عنصر ملی ترك، كرد، ارمنی و آسوری به طور مساوی تقسیم كردیم.

 خلاصه:

 با این وصف، داده های فوق را می توان به شكل زیر خلاصه كرد:

 ترك: ٩١،٩ درصد (شهر)، ٦٤،٧ درصد (حومه)، ٧١،٦ درصد (كل ناحیه)

یهودی: ٣،٢ درصد (شهر)، ٠ درصد (حومه)، ٠،٨ درصد (كل ناحیه)

آسوری: ٢،٥ درصد (شهر)، ٢٣ درصد (حومه)، ١٧،٨ درصد (كل ناحیه)

كرد: ٢،٤ درصد (شهر)، ٩،٦ درصد (حومه)، ٧،٨ درصد (كل ناحیه)

ارمنی: ٠ درصد (شهر)، ٢،٧ درصد (حومه)، ٢ درصد (كل ناحیه).

 ---------------

(١)-  https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10151362844336344&set=a.429065361343.203745.551706343&type=1&theater