۱۰/۰۶/۱۳۹۹

نام‌های تورکی اجنبی

در این سند، دفتر مخصوص شاهنشاهی در واکنش به نامه‌ی والی وقت ایالت آزربایجان برای تغییر نام پل‌ها و خیابانهای شهر تبریز، نامه را به فرهنگستان ارجاع داده و متذکر شده است "مقصود از تبدیل اسم‌ها حذف کلمات اجنبی{کلمات تورکی} و ترویج کلمات فارسی است" و از لیست والی آزربایجان ایراد میگیرد که اسامی جایگزین شده نباید فقط نام تکراری شاعران و عرفا باشد چون این موضوع موهم آن است که اشخاص نامی ایران فقط از سنخ شاعران‌اند. 

@Turkkitabxanasi


۱۰/۰۱/۱۳۹۹

درخواست تغییر نام‌های تورکی پل‌ها و خیابان‌های تبریز به اسامی فارسی

این اسناد نشان می‌دهد والی وقت ایالت آزربایجان در سال 1316 در نامه‌ای چاپلوسانه به وزارت داخله (کشور) اطلاع داده است که بر اساس پیشنهاد او نام برخی پل‌ها و خیابان‌های شهر تبریز را تغییر داده‌اند و از وزارتخانه هم درخواست کرده تا پس از تایید این تغییرات، برایشان از مرکز تابلوهایی با این اسامی جدید بفرستند تا نصب شود. 

اسنادی از این دست نشان میدهد که والیان این عصر علیرغم اینکه گماشتگان گوش به فرمان مرکز بوده‌اند، برای تغییر نام پل‌ها و خیابان‌های شهرهای تحت حاکمیتشان هم محتاج کسب تکلیف از مرکز بوده‌اند. 

مطابق این اسناد نامهای اصیلی مانند پل و خیابان "منصور، قاری کؤرپوسو، نظام العلما، اسلامبول، منجم" و... به نامهای "خاقانی، فردوسی، شمس ،شبستری و..." تغییر یافته‌اند. نامهای جدید پس از ارجاع به فرهنگستان تایید شد البته فرهنگستان ایراد گرفت که تغییر اسامی مانند "اهراب و ششگلان" به گمان اینکه فارسی هستند لزومی ندارد و در لیست نامها توسط فرهنگستان خط زده شدند.

@Turkkitabxanasi



۹/۲۴/۱۳۹۹

سند تغییر نام "قصرقاجار" به نام "بی‌سیم" به دستور رضاشاه

 امحاء آثار و نشانه‌های دولت تورک قاجاری از مجسمه و تابلو گرفته تا نام مکانهایی که به قاجار موسوم بود از سیاستهای دوره پهلوی اول است. از جمله این تغییرات می‌توان به تغییر نام شهر ناصریه(منتسب به ناصرالدین شاه) در خوزستان و تغییر نام قصر قاجار اشاره کرد.

قصر قاجار در عهد فتحعلی‌شاه ساخته شده بود. نوشته‌اند این قصر دارای نقاشی‌هایی از شاهان پیشین و تصاویری از چنگیزخان و امیرتیمور بود. قصر قاجار در عهد رضاخان تخریب و یک دکل بی‌سیم و یک زندان بجای آن ساخته شد که به زندان قصر معروف بود و امروزه به باغ موزه قصر تبدیل شده است.

@Turkkitabxanasi

۹/۱۹/۱۳۹۹

دستور محمود جم نخست‌وزیر دوره پهلوی اول به والی ایالت فارس مبنی بر تغییر نام ایلات و طوایف تخته ‌قاپو شده منطقه به نام دیگر:

"... مقتضی است به مامورین اسکان قدغن فرمایید اسامی سابق آنها را از قبیل طایفه فلان یا عشیره و تیره فلان متروک داشته و بعدها به نام محلی که در آنجا سکونت اختیار میکنند نامیده شوند."

گفتنی است یکی از مصوبات کمیسیون جغرافیایی فرهنگستان اول تغییر نام طوایف و عشایر از تورکی و عربی به نام محل است و این تغییر در استان فارس که اکثریت جمعیت ایلات آن تورک و عرب بودند اهمیت ویژه‌ای داشت. معماران دستگاه پهلوی بخوبی می‌دانستند که ایلات و عشایر حاکمان بلامنازع ایران در طول تاریخ بوده‌اند و به همین دلیل ابتدا آنها را به شدیدترین صورت سرکوب و مجبور به اسکان اجباری کرده و در جهت استحاله و نابودی هر نوع تعلق خاطر به قوم و عشیره‌شان سیاست تغییر نام ایلات و طوایف به نام محل اسکان را در پیش گرفتند.

@Turkkitabxanasi

۸/۲۷/۱۳۹۹

بخشنامه تغییر نام چند نام جغرافیایی تورکی به فارسی در سال 1317:

Add caption
 " ...مقرر است:

1- بخش قشلاق به نام بخش آبیک

2- بخش ینگی امام به بخش کرج

3* قصر قاجاریه به نام بیسیم 

خوانده شود. بنابراین لازم است مراتب را به تمام کارکنان آن حوزه ابلاغ و اکیدا دستور دهید که در نوشتن و خواندن نامهای تازه را به جای نامهای قدیم به کار برند..."

@Turkkitabxanasi


۷/۰۱/۱۳۹۹

تغییر نام‌های جغرافیایی تورکی تیکان تپه و طاطائو به اسامی فارسی توسط فرهنگستان

نامه حسن وثوق( وثوق الدوله) رئیس وقت فرهنگستان به رئیس الوزرا و اعلام تغییر نام دو آبادی در آزربایجان از تورکی به فارسی در سال 1316
متن نامه:
ریاست وزرا
در پاسخ نامه شماره 22/6/16-8858 آگهی میدهد که راجع به تبدیل نام تیکان تپه و طاطائو در هفتاد و هشتمین جلسه عمومی فرهنگستان مذاکره بعمل آمد و دو نام آینده برای آنها در نظر گرفته شد و در دوم آبانماه 1316 مورد تصویب پیشگاه همایون شاهنشاهی قرار گرفت:
1- تسیکان تپه... تکاب
2- طاطائو- سیمین رود
متمنی است مقرر فرمایند برای بکار بردن آنها اقدام لازم بعمل آید. 
@Turkkitabxanasi

۶/۱۵/۱۳۹۹

ممنوعیت تقویم تورکی در دوره رضاخان

متحدالمآل (بخشنامه) ممنوعیت ذکر تقویم تورکی در دوره رضاخان به دستور میلیسپو و محمدعلی فروغی (ذکاء الملک):

"....نظر به اینکه ذکر اسامی سنوات تورکی در تحریرات زاید و غیرلازم است...قدغن نمایید من بعد در نوشتجات رسمی از ذکر کلمات مذکور خودداری و به تاریخ شمسی اکتفا نمایند.

میلیسپو، ذکاء الملک"

گفتنی است استفاده از تقویم تورکی در متون رسمی ایران حداقل سابقه هفتصد ساله دارد که استفاده از آن در دوره پهلوی ممنوع شد.

@Turkkitabxanasi

۶/۱۰/۱۳۹۹

بخشنامه نخست‌وزیری برای تغییر نام دو آبادی در آزربایجان به سال 1316

وزارت مالیه
در یکصد و سومین جسله عمومی فرهنگستان اسم قریه عرب واقع در شرق ماکو و قراعینی واقع در جنوب غربی ماکو بدونام ذیل تبدیل و بتصویب پیشگاه مبارک همایونی رسیده است:
"عرب" به "پل دشت" 
"قراعینی" به "سیه چشمه"
مقرر فرمائید در بکار بردن لغات انتخابی دستوریکه لازم است بمامورین و ادارات خود صادر نمایید. رئیس الوزار- محمود جم
@Turkkitabxanasi

۴/۲۱/۱۳۹۹

سند درخواست تغییر نام تورکی یولا گلدی از فرهنگستان توسط نخست‌وزیر

درخواست نخست وزیر از فرهنگستان برای تغییر نام محل "یولا گلدی" در سال 1316:
"1316/6/22
فرهنگستان ایران
یولاگلدی نام محلی است در ماکو و این نام چون تورکی و ثقیل است مقتضی است نام دیگری به جای آن انتخاب نموده و اطلاع دهید.
رئیس الوزرا"
@Turkkitabxanasi

۴/۱۹/۱۳۹۹

سند تغییر نام‌های جغرافیای تورکی توفارقان و خیو به اسامی زیبای فارسی

این دو نامه هم نشان میدهد حضرات وطن‌پرست! بر سر آنکه چه چیز زشت و چه چیز فارسی است اختلاف نظر پیدا کرده اند.
والی وقت آزربایجان در سال 1316 سرخود اسم توفارقان(دهخوارقان) را به آذرشهر و خیو را به مشکین شهر تغییر داده و در نامه‌اش به نخست وزیر نوشته است که اینها کلماتی زشتی‌اند و در فارسی معنای بدی میدهند.
حسن وثوق(وثوق الدله) رئیس وقت فرهنگستان هم واکنش نشان داده و به نخست‌وزیر نامه نوشته که خیر اینها فارسی‌اند و نباید عوض می‌شدند.
@Turkkitabxanasi



۴/۱۵/۱۳۹۹

اسامی جغرافیایی تورکی در آذربایجان که توسط فرهنگستان به فارسی تغییر یافت

برخی از اسامی جغرافیایی تورکی در آزربایجان که توسط فرهنگستان در سال 1314 به فارسی تغییر یافت:
"آجی چای" به "تلخه رود"
"جغتو چای"/ جیغاتی چایی به "زرینه رود"
"صائین قلعه"/ سایین قالا به "شاهین دژ"
"قراجه داغ" / قاراداغ به "ارسباران"
" ساوجبلاغ مکری"/ سویوق بولاق به "مهاباد"
"میانج" به "میانه"
"قراچمن"/ قره چیمن به "سیاه چمن"
"قزل اوزن"/ قیزیل اوزن به "سفید رود"
"میدانچای" به "مهران رود"
از طرف وزیر داخله- همایون سیاح
@Turkkitabxanasi

۴/۱۲/۱۳۹۹

تغییر نامهای تورکی جغرافیایی ایستگاه‌های راه آهن آزربایجان و بندرهای دریاچه اورمیه

بر اساس مصوبه‌ی فرهنگستان رضاخانی در سال 1316 و 1317 نام تورکی چند ایستگاه راه آهن به فارسی تغییر یافتند. 
"قره سو" به "سیاه آب"
"قیشلاق" به "گرمسار"
"یام" به "پیام"
"قره گؤز" به "زال"
و "آق گنبد" به "سفید گنبد" از جمله این تغییرات هستند.
در متن آمده است "اگرچه از وزارت راه پیشنهاد شده بود که نامهای سگبان و کندلیج و گرگر و... هم تغییر یابد ولی چون همه آنها فارسی بودند تغییر دادن آنها مناسب به نظر نرسید"
@Turkkitabxanasi


۴/۱۰/۱۳۹۹

مصوبه‌ی فرهنگستان جهت تغییر نامهای جغرافیایی تورکی در گرگان و کوردستان به اسامی فارسی

مصوبه‌ی فرهنگستان به سال 1317 جهت تغییر نامهای جغرافیایی تورکی در گرگان و کوردستان
بر اساس این مصوبه 64 نام جغرافیایی تورکی منطقه گرگان و کردستان به فارسی تغییر یافته است. اکثر این نامهای تغییر یافته تورکی هستند.
برخی از این تغییرات:
"گوموش تپه" به "گمیشان"
"یلقی" به "نوشروان"
"قوجوق" به "کوچک"
"آلتون" به "زرینه"
"باش بولاق" به "سرچشمه"
"عرب اوغلو" به "فرخ زاد"
"قوزلو" به "گلزار"
"گلین" به "گلشن"
"قوتلو" به "کبودان" 
"قره بوغدا" به "سیاه گندم"
"قره‌غان" به " سیاه دشت"
"قامیشلی" به "نیستان" و...
@Turkkitabxanasi






۴/۰۶/۱۳۹۹

سند تغییر نام‌های جغرافیای تورکی در گرگان و کوردستان به اسامی فارسی توسط فرهنگستان

نامه اسماعیل مرآت رئیس وقت فرهنگستان به رئیس الوزار(نخست وزیر)برای اجرای اقدامات مقتضی در جهت مصوبه فرهنگستان( تغییر نامهای جغرافیایی گرگان و کوردستان):
" 1317/6/13
ریاست وزرا
به موجب پیشنهادهای وزارت داخله نامهای گرگان و قسمتی از کردستان که به زبان بیگانه{نام‌های اکثرا تورکی} بوده در فرهنگستان مورد مذاکره قرار گرفت و ۶۴ کلمه آن به فارسی تبدیل شد و نام های جدید در 17/4/20 به شرف عرض پیشگاه همایون شاهنشاهی رسید و مورد تصویب واقع شد. نام های جدید را با این نامه تقدیم داشته متمنی است مقرر فرمایند برای به کار بردن آنها اقدام لازم به عمل آید. رئیس فرهنگستان مرآت"
در این مصوبه 64 نام جغرافیایی گرگان و کردستان که اکثرا نامهای جغرافیایی تورکی هستند به فارسی تغییر یافته بود.
@Turkkitabxanasi

۴/۰۳/۱۳۹۹

تصویب تغییر نام کردستان و سنندج توسط فرهنگستان

مطابق این سند فرهنگستان تصویب می‌کند که به جای "کردستان" "اردلان" و به جای "سنندج" "نام قدیمی آن سنه" نامیده شود و مصوبه را طبق ضوابط به دربار می‌فرستد. نامهای جدید موافقت دربار را کسب نمی‌کند و تغییری انجام نمی‌شود.
اسناد نشانگر آن است که آتش تغییر نامهای جغرافیایی گاهی دامن لغات کوردی، لری و گیلکی و... را هم گرفته است ولی تغییرات بسیار نادر بوده است. مهمترین سیاست فرهنگستان در این دوره زدودن نامهای تورکی و عربی از پهنه جغرافیایی ایران بوده است.
@Turkkitabxanasi

فهرست پیشنهادی فرمانداری گرگان و وزارت کشور به فرهنگستان برای تغییر نام 358 آبادی منطقه‌ی گرگان(تورکمن صحرا) در دوره پهلوی اول-بخش دوم

 فهرست پیشنهادی فرمانداری گرگان و وزارت کشور به فرهنگستان برای تغییر نام 358 آبادی منطقه‌ی گرگان(تورکمن صحرا) در دوره پهلوی اول-بخش دوم
اینکه چه تعداد از این نامها تغییر یافته نیازمند تحقیق مستقلی است.
@Turkkitabxanasi






























۳/۳۱/۱۳۹۹

سند تغییر نام 97 جزیره‌ی دریاچه اورمیه از تورکی به فارسی در سال 2535( 1355ش) توسط هیئت وزیران

 این چند صفحه سند حقیقتا "شاهکاری"  است از کابینه "شاه‌پرست" آن هم در سال تغییر تقویم هجری به "شاهنشاهی"
برخی از نامهای تورکی تغییر یافته‌ی جزایر دریاچه اورمیه
"آغ داغ" به "سپید"
"قره آدا" به "سیاوش"
"یاستی آدا" به "تخت"
"گمیچی" به "ناخدا"
"بؤیوک تپه" به "بزرگ تپه"
"بالا تپه" به "کوچک تپه" 
"یاستی داش" به "تختان"
"آرپا دره‌سی" به "جوزار"
"سایین قلعه" به "شاهین"
"ساری تپه" به "زرتپه" 
"یانیقلی" به "آتش"
"قیلیچ" به "شمشیران"
"علی میرزا" به "برزو"!
چنانکه نامها نشان می‌دهد بسیاری از نامهای جایگزین شده در واقع معنای فارسی و تحت اللفظی همان نامهای تورکی‌اند، جالب اینکه برخی از جزایر که نام اصیل آن برای حضرات مشخص نبوده به نامهایی از قبیل "شاهی، گیو، توس، مهدیس، آرش، برزین، برزو، ناهید، اردشیر، سیاوش، مهر" و از این قبیل نام‌ها تغییر یافته تا در همان سال تغییر تقویم  از هجری شمسی به شاهنشاهی آریایی دریاچه اورمیه را هم لباس آریایی و شاهی بپوشانند!
امیدواریم این اسامی جعلی و قلابی هنوز در اسناد رسمی رایج نباشند که اگر باشند فاجعه‌ای است.
@Turkkitabxanasi






۳/۲۷/۱۳۹۹

درخواست رئیس دفتر شاهنشاهی و فرمانده لشگر خوزستان از فرهنگستان برای تغییر نام عربی شهرهای خوزستان

فرهنگستان در تیرماه 1314 بر مبنای این درخواست نام چند شهر را تغییر داده است از جمله
"محمره" به "خرمشهر"
"عبادان" به "آبادان"
"بنی‌طرف" به "دشت میشان"
"خفاجیه" به "سوسنگرد"
"بساتین" به "بستان"
"فلاحیه" به "شادگان" و...
توضیح اینکه بعد از انقلاب دشت میشان به دشت آزادگان تغییر یافته است.
@Turkkitabxanasi